Η ιστορία των δώρων & του Άγιου Βασίλη

Η άγνωστη ιστορία των Χριστουγεννιάτικων δώρων

Η προσφορά δώρων στις γιορτές και κυρίως τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, είναι μια συνήθεια πολύ παλιά. Από την αρχαιότητα οι άνθρωποι έκαναν δώρα αν και… όχι στους ανθρώπους αλλά στους θεούς ή στην φύση για να έχουν τη βοήθεια και την εύνοιά τους. Αργότερα, τα δώρα βοηθούσαν στην ανάπτυξη καλών σχέσεων ανάμεσα σε βασιλείς και κράτη ή ακόμα και για να κλείσουν εμπορικές συμφωνίες, συνήθεια που υπάρχει ακόμα και σήμερα μεταξύ συνεργατών. Η γέννηση του Χριστού τιμήθηκε από τους τρεις Μάγους με το προσκύνημα αλλά και τα δώρα τους (σμύρνα, λιβάνι και χρυσό).

Υπάρχουν όμως και άλλα δώρα που έγραψαν ιστορία. Ένα από αυτά ανήκει στην μυθολογία και είναι η φωτιά που ο Προμηθέας χάρισε στους ανθρώπους με αποτέλεσμα να τιμωρηθεί. Ένα άλλο πολύ πιο «ύπουλο» και καταστροφικό για την Τροία, ήταν ο Δούρειος ίππος.

Ο Άγιος Βασίλειος ο Μέγας, o Καισαρείας , ο γνωστός Άγιος Βασίλης (330-379 μ.Χ.), δώρισε όλη του την περιουσία στους φτωχούς. Φτάνοντας στην σύγχρονη εποχή και ταξιδεύοντας στην Γαλλία, βλέπουμε τον Οβελίσκο στην place de la Concorde που είναι δώρο των Αιγυπτίων στην Γαλλία, το 1836.

Κι αν πάμε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, εκεί βρίσκεται το Άγαλμα της Ελευθερίας δώρο της Γαλλίας  προς τις ΗΠΑ για την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Αμερικής, το 1885.

Ωστόσο, ο ερχομός του 20^ου αιώνα έφερε την καταναλωτική κοινωνία κι αυτή έφερε μαζί της την ανταλλαγή δώρων περισσότερο ή λιγότερο ακριβών.

Πώς ο Άγιος Βασίλης έγινε ο άγιος με τα δώρα;

Η ιστορία του Άγιου Βασίλη έχει τις ρίζες της στην Ελληνορθόδοξη παράδοση. Η παράδοση θέλει τον χοντρούλη γεράκου με τα κάτασπρα γένια και την κόκκινη στολή να εισβάλει στα σπίτια από τις καμινάδες την παραμονή των Χριστουγέννων στις περισσότερες χώρες και όχι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς όπως συμβαίνει στην Ελλάδα. Ο  «Άγιος Βασίλης», όμως, δεν είναι ο άγιος από την Καισάρεια αλλά ο άγιος Νικόλαος. Οι πιστοί Ολλανδοί πίστευαν ότι στις 6 Δεκεμβρίου, ανήμερα της γιορτής του, ο Άγιος Νικόλαος γυρνούσε στους δρόμους επάνω σε γαϊδουράκι και μοίραζε δώρα στα παιδιά, φορώντας άμφια και ένα κωνικό καπέλο. Τα παιδιά άφηναν γάλα και μπισκότα στον Άγιο Νικόλαο και μέσα στα παραδοσιακά ξύλινα ολλανδικά παπούτσια, άχυρο για το γαϊδουράκι του. Την επόμενη μέρα έβρισκαν στο ίδιο μέρος δώρα και λιχουδιές. Έτσι ξεκίνησε η παράδοση των δώρων.

Ωστόσο, ήταν οι ίδιοι οι Ολλανδοί, όχι όμως εκείνοι που κατοικούσαν στην Ολλανδία αλλά μια ομάδα Ολλανδών διανοούμενων μεταναστών στη Νέα Υόρκη (που το 1664 ονομαζόταν Νέο Άμστερνταμ) που θέλησαν να διατηρήσουν ζωντανά τα ήθη και τα έθιμα της πατρίδας τους. Ανάμεσά τους ο Ουάσιγκτον Ίρβινγκ που, μέσα σε ένα βιβλίο του, αποκαλούσε τον Σίντερ Νικολάς που πετούσε με το βαγόνι του πάνω από τα σπίτια της πόλης και άφηνε δώρα μέσα στις καμινάδες τους, με το όνομα Σίντερ Κλάας.

Τον μύθο συμπλήρωσε ο Κ.Κ. Μουρ, φίλος του Ίρβινγκ, με το ποίημά του «Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο» που δημοσιεύθηκε το 1823 κι έγινε πολύ γνωστό με τον τίτλο «η Νύχτα πριν από τα Χριστούγεννα». Σ’ αυτό το ποίημα πρωτοεμφανίζονται οι κάλτσες που κρέμονται στο τζάκι ενώ το βαγόνι μετατρέπεται σε έλκηθρο που το σέρνουν τάρανδοι. Το 1863, ο σκιτσογράφος Τόμας Ναστ ήταν αυτός που, παίρνοντας έμπνευση από το ποίημα του Μουρ, σχεδίασε την φιγούρα του Άγιου Βασίλη όπως την γνωρίζουμε σήμερα. Και αργότερα οι Βόρειοι λαοί προσάρμοσαν την φιγούρα στα δικά τους δεδομένα.

Στην Ελλάδα η εικόνα αυτή του Άγιου Βασίλη έφτασε με τους ομογενείς της Αμερικής με τις ευχετήριες κάρτες τους, στην δεκαετία 50-60 αλλά επειδή γιορτάζουμε την Πρωτοχρονιά τον δικό μας Άγιο Βασίλη από την Καισάρεια μοιράζει τότε τα δώρα. Αργότερα, το 1931, εμφανίστηκε ο Άγιος Βασίλης στην διαφήμιση της coca cola με τα προϊόντα της.

ΠΗΓΕΣ:

 https://www.lifemagazine.gr/ksetiligoume-tin-istoria-twn-dwrwn/

https://www.iefimerida.gr/stories/i-istoria-toy-ai-basili-agios-nikolaos

Καλά Χριστούγεννα!

Ιωάννα